THIỀN LÀ GÌ

Thiền là gì?

(Osho – Sách Cam: Các kỹ thuật Thiền)

Điều đầu tiên, biết thiền là gì.

Mọi thứ khác theo sau.

Tôi không thể nói với bạn rằng bạn phải thực hành thiền,

Tôi chỉ có thể giải thích cho bạn nó là gì.

Nếu bạn hiểu tôi, bạn sẽ trong thiền;

Điều đó không bắt buộc.

Nếu bạn không hiểu tôi,

Bạn sẽ không ở trong thiền.

Thiền là trạng thái không-tâm-trí. Thiền là trạng thái tinh khiết của tâm thức không có gì bên trong. Thông thường, tâm thức bạn đầy những rác rưởi, giống như cái gương phủ đầy bụi. Tâm trí là giao thông không ngừng: những ý nghĩ đang di chuyển, những kỉ niệm đang  di chuyển, những tham vọng đang di chuyển – đó là giao thông chật chội! Ngày qua ngày. Thậm chí khi bạn ngủ, tâm trí cũng hoạt động, nó đang mơ. Nó vẫn nghĩ, nó vẫn băn khoăn và lo lắng. Nó đang chuẩn bị cho ngày tiếp theo; sự chuẩn bị cơ bản vẫn đang diễn ra.

Đây là trạng thái không thiền định. Chỉ là đối nghịch của thiền. Khi không có giao thông và ý nghĩ dừng thì không ý nghĩ nào chuyển động, không ước mong nào khuấy động, bạn hoàn toàn tĩnh lặng – sự tĩnh lặng đó là thiền. Và trong sự tĩnh lặng đó sự thật được nhận ra, và không bao giờ có thể khác được. Thiền là trạng thái không-tâm-trí.

Và bạn không thể nhận ra thiền thông qua tâm trí, bởi vì tâm trí sẽ mãi mãi là chính nó. Bạn chỉ có thể nhận ra thiền bằng việc đặt tâm trí ra ngoài, bằng việc trở nên lãnh đạm, thờ ơ, không đồng dạng với tâm trí, không nghĩ rằng ‘Ta’ là nó.

Thiền là nhận biết rằng ‘Ta’ không phải là tâm trí. Khi nhận biết sâu sắc hơn trong bạn, dần dần một vài khoảnh khắc xuất hiện – những khoảnh khắc của tĩnh lặng, những khoảnh khắc của không gian tinh khiết, những khoảnh khắc trong sáng, những khoảnh khắc khi không có gì huyên náo trong bạn và mọi thứ đều tĩnh tại. Trong những khoảnh khắc tĩnh tại đó, bạn sẽ biết bạn là ai, và bạn sẽ biết điều huyền bí của tồn tại này.

Ngày đó xuất hiện, ngày của sung sướng tuyệt vời khi mà thiền trở thành trạng thái tự nhiên của bạn.

Tâm trí là một cái gì đó không tự nhiên; nó chưa bao giờ trở thành trạng thái tự nhiên của bạn. Nhưng thiền là trạng thái tự nhiên – điều mà chúng ta đã lỡ. Nó là thiên đường bị mất, nhưng thiên đường có thể được giành lại. Hãy nhìn vào đôi mắt đứa trẻ, nhìn và bạn sẽ nhận ra sự bình lặng, ngây thơ tuyệt vời. Mỗi đứa trẻ đều xuất hiện với trạng thái thiền định, nhưng nó phải bắt đầu với những cách sống của xã hội – nó phải được dạy nghĩ như thế nào, tính toán ra làm sao, làm cách nào để lý lẽ, làm cách nào để biện hộ; nó phải được dạy những câu nói, ngôn ngữ, những quan niệm. Và dần dần nó mất mối liên hệ với tính hồn nhiên trong trắng của nó. Nó trở thành hư hỏng, ô nhiễm bởi xã hội. Nó trở thành cỗ máy hiệu quả; nó không còn là con người nữa.

Một lần nữa, tất cả điều  đó là nhu cầu để đoạt lại không gian rộng lớn hơn. Bạn đã biết điều đó trước đó, cho nên khi lần đầu tiên bạn biết thiền, bạn sẽ ngạc nhiên – bởi vì cảm nhận tuyệt vời sẽ nảy sinh trong bạn cứ như bạn đã biết nó trước đó. Và cảm nhận đó là sự thực: bạn đã biết nó trước đó. Bạn đã quên. Kim cương đã bị lẫn trong đống rác – nó là của bạn.

Thực sự nó không thể bị mất: nó chỉ có thể bị quên. Chúng ta sinh ra như những thiền nhân, thế rồi chúng ta học những con đường của tâm trí. Nhưng bản chất thực của chúng ta giữ nguyên ẩn dấu ở nơi nào đó sâu thẳm như dòng nước ngầm. Bất kì ngày nào, đào một chút và bạn tìm ra nguồn mạch vẫn đang tuôn chảy, những dòng nước mát mẻ. Và niềm vui tuyệt vời nhất trong cuộc đời là tìm ra nó.